Đỗ Kim Thêm
Diễn tiến
Để vận động tranh cử cho chức vụ Tổng thống Hoa Kỳ vào tháng 11 tới đây, hai ứng cử viên Donald Trump và Kamala Harris đã tham gia cuộc tranh luận trên hệ thống truyền hình ABC vào ngày 10/9/2024 với các chủ đề về phát triển kinh tế, quyền phá thai và chính sách đối ngoại. Trong lần gặp nhau đầu tiên qua hình thức song đấu này, cả hai đã gay gắt cáo buộc nhau là dối trá và kém cỏi.
Đài ABC ở Philadelphia đứng ra tổ chức cuộc tranh luận kéo dài 90 phút này và không có khán giả. Hai ký giả David Muir và Linsey Davis điều hợp chương trình và đặt các câu hỏi; mỗi ứng viên có được hai phút để trả lời. Các micrô bị tắt tiếng khi ứng cử viên khác đang phát biểu Tuy nhiên, họ đã nhiều lần cố gắng ngắt lời nhau.
Đối với ứng cử viên Harris, đây là lần đầu tiên tham gia cuộc song đấu và ứng cử viên Trump là lần thứ hai vì đã gặp Tổng thống Joe Biden vào tháng Sáu năm nay.
Gia tài đổ nát của Trump
Vấn đề phát triển kinh tế Hoa Kỳ là trọng điểm khởi đầu. Trước tiên, Harris cho rằng mình là người duy nhất có kế hoạch củng cố kinh tế cho tầng lớp trung lưu bằng các biện pháp giảm thuế cho các gia đình trẻ và doanh nghiệp nhỏ, còn Trump thì không. Harris dự đoán là trong nhiệm kỳ tới, Trump sẽ không gì khác hơn là tiếp tục những gì còn lại trong nhiệm kỳ đầu tiên, mà chủ yếu là lo việc giảm thuế cho các đại doanh nghiệp và tỷ phú.
Harris nhắc lại thành tích kinh tế của chính phủ đương nhiệm. Ngay sau khi nhậm chức, Tổng thống Mỹ Biden và bà đã phải lo dọn dẹp “gia tài đổ nát” mà Đảng Cộng hòa để lại. Harris còn cáo buộc thêm, Trump phải chịu trách nhiệm về tai hoạ thảm khốc trong trận đại dịch COVID-19 và cuộc tấn công thô bạo vào Điện Capitol sau khi Trump thất bại trong cuộc bầu cử 4 năm trước.
Harris là người Marxist
Đến lượt mình, Trump cho biết là sẽ có một kế hoạch tuyệt vời để tạo ra công ăn việc làm cho dân chúng. Ông đảm bảo đó là một “nền kinh tế vĩ đại” như ông đã làm trong nhiệm kỳ đầu tiên,
Trump cho biết Harris là một “người theo chủ nghĩa Marx”.
Thất bại kinh tế điển hình nhất của Harris cùng với Tổng thống Mỹ Biden là đã gây ra tình trạng lạm phát cao nhất trong lịch sử đất nước. Ngoài ra, cả hai đã để hàng triệu người từ các nhà tù và bệnh viện tâm thần nhập cư, đặc biệt là sẽ làm cho người gốc Tây Ban Nha và người Mỹ gốc Phi châu phải mất việc.
Quyền phá thai
Chủ đề tiếp theo là quyền phá thai. Trump ca ngợi các thẩm phán Tòa án Tối cao về quyết định lật ngược quy định của liên bang và giao việc này lại cho các tiểu bang giải quyết.
Ngược lại, Harris chỉ trích là chính phủ và cũng như cá nhân Donald Trump không nên vạch ra những gì mà phụ nữ tự do làm đối với cơ thể của họ. Harris hứa là sẽ đưa quyền phá thai thành luật khi thắng cử. Để đạt được mục tiêu này, Harris sẽ cần có đa số tại Quốc hội.
Việc vận động tranh cử
Harris và Trump liên tục cáo buộc nhau là nói dối. Harris kêu gọi mọi cử tri Mỹ nên tham dự một cuộc vận động tranh cử của Trump để có thể nhận ra những tuyên bố ngớ ngẩn và khiến họ sẽ buồn chán mà bỏ ra về sớm.
Trump phản bác rằng mọi cử tri không còn ai muốn đến tham dự các buổi vận động của Harris trong khi ông tạo ra được các thành tích vận động với quy mô lớn nhất trong lịch sử chính trị Mỹ.
Vụ tấn công ngày 6 tháng 1
Harris nhấn mạnh đến hậu quả về cuộc tấn công Điện Capitol của những người ủng hộ Trump vào ngày 6 tháng 1 năm 2021. “Chúng ta đừng quay lại đó”, Harris cũng cảnh báo về các hậu quả tai hại mà Trump sẽ gây ra trong nhiệm kỳ thứ hai. Lần này không ai có thể ngăn cản được Trump, kể cả Tòa án tối cao và người đồng hành Vance chắc chắn sẽ không thể nào làm được.
Ngược lại, Trump phủ nhận mọi trách nhiệm liên quan đến vụ tấn công, ngoại trừ việc những người ủng hộ yêu cầu Trump phát biểu. Đảng Cộng hòa luôn nhấn mạnh Trump là người yêu chuộng hòa bình và yêu nước.
Vấn đề Israel và Ukraine
Về chính sách đối ngoại, cuộc chiến Gaza là chủ đề tranh luận đầu tiên. Trump cáo buộc Harris là thù ghét Israel. Nếu Harris được bầu, Israel sẽ không còn tồn tại trong hai năm nữa. Harris bác bỏ lời tuyên bố này và nhấn mạnh rằng cuộc chiến phải kết thúc ngay lập tức bằng một thỏa thuận ngừng bắn và những con tin còn lại từ Gaza phải được trao trả. Harris mô tả Trump là làm “trò cười của các nhà lãnh đạo quốc tế” khi bị những nhà lãnh đạo độc tài thao túng. Trump trả lời rằng Thủ tướng Hungary Orban từng nói ông là người được kính trọng nhất trên thế giới.
Khi tranh luận về cuộc chiến Ukraine, Trump cảnh báo rằng chúng ta đang đùa giỡn với Thế chiến thứ ba. Do đó, cần phải có một cuộc đàm phán càng nhanh càng tốt để chấm dứt cuộc chiến Ukraine.
Harris phản bác rằng khi Trump nói sẽ nhanh chóng kết thúc chiến tranh thì nghĩa là sẽ bỏ rơi Ukraine. “Nếu Donald Trump làm tổng thống thì Putin sẽ ngồi ở Kiev ngay bây giờ”.
Tuyên bố kết thúc
Để kết thúc cho buổi song đấu, Harris cho biết là chiến dịch vận động tranh cử này có một tầm nhìn hướng về quá khứ và tương lai. Bà sẽ ủng hộ cho một “nền kinh tế cơ hội” và muốn trở thành một tổng thống để bảo vệ cho các nhân quyền cơ bản, bao gồm cả nữ quyền được quyết định về cơ thể. Hiện nay, chúng ta đang cần có một vị tổng thống biết nhận ra vấn đề của đất nước và làm đại diện cho các lợi ích của người dân. Harris nói: “Tôi muốn trở thành tổng thống của tất cả người Mỹ”.
Ngược lại, Trump chỉ ra rằng Harris đã là thành viên của một chính quyền đương nhiệm được 3 năm rưỡi. Đảng viên Đảng Dân chủ tuyên bố rằng Harris muốn làm “tất cả những điều tuyệt vời này”, nhưng Trump thắc mắc là tại sao từ lâu với tư cách là Phó Tổng thống, Harris không giải quyết các vấn đề. Biden và Harris là tổng thống và phó tổng thống tồi tệ nhất trong lịch sử đất nước và bị khắp thế giới nhạo báng. Hoa Kỳ là một quốc gia thất bại.
Triển vọng
Trong hầu hết các cuộc thăm dò mới nhất cho thấy là Trump và Harris gần như ngang tài ngang sức, biên độ về mức ưa chuộng của cử tri không quá cách biệt và các tiểu bang xung đột còn cạnh tranh nhau, quan trọng nhất là có nhiều cử tri chưa có thái độ dứt khoát ủng hộ ai. Hai yếu tố này sẽ được coi là mang tính quyết định cho kết quả.
Cuộc song đấu trên hệ thống truyền hình của Harris và Trump là hình thức vận động duy nhất và cuộc tranh luận lần thứ hai vào tháng 10 sẽ có thêm yếu tố quyết định.
Phản ứng của báo giới
Nhìn chung, sau cuộc song đấu, các nhà bình luận Mỹ đều đồng ý rằng Harris thành công nhiều hơn trong việc đưa Trump vào thế phòng thủ.
The New York Times:
“Chỉ trong vài phút, Trump chuyển đề tài thảo luận từ thuế quan sang tình trạng người nhập cư, vấn đề mà ông lặp đi lặp lại trong suốt buổi tranh luận, việc này mô tả Trump như là một dạng người cuồng loạn lo đề cao bản ngã là trung tâm.
Trong suốt buổi tranh luận, Harris liên tục làm được những điều mà Biden đã không làm được trong lần vận động tái tranh cử, đó là khiêu khích Trump theo cách khiến Trump đưa ra những lời tuyên bố đầy dối trá và hoang tưởng.
Đối với Harris, cuộc tranh luận thành công là không thể chối cãi vì Harris xác định được vai trò cá nhân và kế hoạch của mình. Hơn thế, Harris còn cố gắng buộc Trump đành phải thể hiện bản ngã đích thực của Trump”.
USA Today:
“Trump đang ở thế phòng thủ trước các vấn đề pháp lý, đó là các việc không công nhận kết quả cuộc bầu cử, phản đối của các đồng minh cũ, và kêu gọi tấn công Điện Capitol. Ngay cả những lần xuất hiện trong chiến dịch tranh cử mà ông yêu thích cũng trở thành đề tài tranh luận, để cho Harris chế nhạo chúng là chuyện lạc đề và gây nhàm chán đến mức mà những người ủng hộ ông thường cũng đành phải bỏ ra về sớm.
Harris đã cố gắng gây bất an và nhử Trump, thường là thành công, dẫn đến việc Trump phải phản ứng phòng thủ, tức giận và lan man trong khi Harris duy trì được thế thượng phong cuộc trao đổi. Trump liên tục quay sang vấn đề nhập cư, một đề tài quan trọng mà ông quan tâm – nhưng lại luôn gặp khó khăn trong việc duy trì đường lối tấn công nhất quán, thường dựa vào những lời tuyên bố quen thuộc và sai lầm và đã được người điều hợp chương trình phải điều chỉnh”.
Washington Post:
“Harris đã tự giới thiệu bản thân với một số lượng lớn cử tri Mỹ. Công việc của Trump là cố làm mất uy tín của Harris. Harris rất rõ ràng, kiên quyết và có thể thuyết phục được nhiều cử tri còn chưa quyết định rằng việc họ bỏ phiếu cho Harris ít nhất là an toàn – và Harris có thể thu phục được một số người trong số này. Trump đã ở thế phòng thủ trong suốt buổi tối vì không thể tạo ra một đòn tấn công rõ ràng nào vào Harris và vẫn bị ám ảnh bởi việc tấn công Biden.
Trong các cuộc song đấu trước đây với Biden, tài năng của Trump là khiến cho Biden phải rơi vào thế thủ. Harris đã lật ngược tình thế và đặt cho Trump vào thế phòng thủ gần như suốt buổi trong khi Harris vẫn bình tĩnh. Trump lại cứ tức giận. Harris trông có vẻ thoải mái. Trump không vui và thỉnh thoảng gầm gừ, khó chịu. Kết luận: Đối với những cử tri còn đang do dự, Harris làm cho họ chấp nhận mình. Đó là những gì Harris đã làm”.
Politico:
“Trong cuộc gặp mặt trực tiếp lần đầu tiên giữa hai ứng cử viên tổng thống, Harris đã chế nhạo Trump về việc lượng cử tri tham gia, những lần phá sản trước đây, tài sản thừa kế và nhiều chuyện khác hơn thế nữa. Harris tuyên bố rằng các nhà lãnh đạo thế giới đang cười nhạo Trump – một hành động nhắm thẳng vào sự bất an của cá nhân Trump.
Kết quả là Trump rơi vào thế thủ và phải vật lộn để ghi điểm ngay cả khi cuộc thảo luận chuyển sang chủ đề mà ông ưa chuộng hơn như nhập cư và kinh tế.
Những lời trao đổi ban đầu chuyển nhanh giọng điệu sang thành cuộc tranh luận với bầu không khí căng thẳng, đó là việc Harris phải chịu trách nhiệm trong về một số vấn đề đất nước. Trong lúc đầu, Trump tỏ ra điềm tĩnh – gợi cho chúng ta nhớ lại cuộc đối đầu với Tổng thống Joe Biden – thì nay Trump ngày càng tỏ ra thất vọng khi bị Harris tấn công”.
Fox News
“Có thể có nhiều cử tri còn đang do dự sẽ cho rằng Harris rất nghiêm túc, đã sẵn sàng và có khả năng cai trị. Nhưng đồng thời, vẫn còn những nghi ngờ về khả năng Harris có thể trở thành tổng thống Mỹ tương lai.
Thực ra, điểm yếu nhất trong màn trình diễn của Trump vào tối thứ Ba là không nhấn mạnh được đến các vấn đề kinh tế và sự tương phản giữa phương sách kinh tế của Trump và Joe Biden theo một cách rõ ràng và dễ hiểu đối với cử tri. Việc Trump nhấn mạnh về vấn đề biên giới phía Nam xem như là cường điệu, mặc dù những quan điểm nêu ra gây được nhiều tiếng vang rộng rãi.
Nhiều người trong phe cánh tả sẽ tuyên bố là cuộc bầu cử đã kết thúc vì thành tích mạnh mẽ của Harris. Điều này gần như được phóng đại.
Trong tuần này, Trump chắc chắn sẽ phải chịu một đòn thất bại về chính trị qua cuộc đối đầu với Harris và hai người dẫn chương trình của đài ABC. Nhưng xét theo quá khứ, việc loại bỏ Trump sẽ là một sai lầm nghiêm trọng”.
Đ.K.T.